Prije 33 godine izvršen je zločin nad Bošnjacima iz Sjeverina

Prije 33 godine izvršen je zločin otmice, mučenja i ubistva Bošnjaka iz Sjeverina kod Priboja. Na današnji dan, 22 oktobra 1992. .godine, mještani Sjeverina krenuli su svakodnevnim poslom u Priboj, autobusom užičkog preduzeća „Raketa”, koji je saobraćao na redovnoj liniji između mjesta Rudo (BiH) i Priboja (Srbija). U mjestu Mioče (BiH), pripadnici jedinice „Osvetnici”, koja je dJelovala u okviru snaga Vojske Republike Srpske (VRS), zaustavili su autobus. Nakon što su legitimisali sve putnike, iz autobusa su izveli 16 stanovnika Sjeverina i vojnim kamionom ih odvezli u pravcu Višegrada, gdje su ih brutalno pretukli i potom ubili.

Žrtve tog zločina su: Alija Mandal, Derviš Softić, Esad Džihić, Hajrudin Sajtarević, Idriz Gibović, Medo Hodžić, Medredin Hodžić, Mehmed Šebo, Mevlida Koldžić, Mithad Softić, Mujo Alihodžić, Mustafa Bajramović, Ramahudin Ćatović, Ramiz Begović, Sead Pecikoza, Zafer Hadžić.

– Bošnjačko nacionalno vijeće: 33 godine od zločina u Sjeverinu, pravda i dalje nedostižna

Bošnjačko nacionalno vijeće (BNV) je podsjetilo da je zločin u Sjeverinu jedan od najstrašnijih zločina nad bošnjačkim civilima u Sandžaku – otmicu i ubistvo 17 građana bošnjačke nacionalnosti iz sela Sjeverin, opština Priboj, počinjen 1992. godine.

Podsjetili su da su na današnji dan, pripadnici srpskih oružanih i snaga, pod komandom osuđenog ratnog zločinca Milana Lukića, zaustavili su autobus na liniji Rudo–Priboj u mjestu Mioče (BiH) i izveli 16 Bošnjaka – državljana Republike Srbije. Odvedeni su u pravcu Višegrada, gdje su brutalno mučeni i ubijeni na obali Drine. Dan ranije, iz porodične kuće otet je i Sabahudin Ćatović, a u istom periodu stradali su i Ramo Berbo i Hasan Mujović.

Bošnjačko nacionalno vijeće stoga:

Zahtijeva hitnu izmjenu Zakona o pravima boraca i civilnih žrtava rata, kako bi se uklonile sve diskriminatorne odredbe i omogućilo priznavanje statusa i prava porodicama žrtava iz Sjeverina i drugih sandžačkih mjesta.

Poziva državu Srbiju da aktivno učestvuje u pronalasku posmrtnih ostataka žrtava, uključujući pretragu lokacija kao što je jezero Perućac.

Insistira na institucionalizaciji sjećanja na žrtve zločina u Sjeverinu na državnom nivou, uključujući zvanično obilježavanje 22. oktobra kao Dana sjećanja.

Poziva sve medije, građane i institucije da ne okreću glavu od zločina koji su se dogodili u ime ideologije i politike nasilja, već da zajedno gradimo kulturu sjećanja utemeljenu na istini, pravdi i ljudskom dostojanstvu.

Zločin u Sjeverinu, kao i zločini u Štrpcima, Bukovici, Kukurovićima i drugim sandžačkim mjestima, duboko su urezani u kolektivno pamćenje bošnjačkog naroda. 

Od ukupno 17 žrtava, do danas su pronađeni posmrtni ostaci samo jedne – Medredina Hodžića. Sudbina ostalih ostaje nepoznata.

BNV je u saopštenju izrazilo najdublje saučešće porodicama žrtava i osudilo izostanak institucionalne reakcije Republike Srbije. Vijeće je ukazalo da ni nakon više od tri decenije država nije rasvijetlila zločin, niti priznala žrtvama status civilnih žrtava rata, čime su njihove porodice sistematski uskraćene za prava i podršku.

Posebno je istaknuta zabrinutost zbog veličanja osuđenih ratnih zločinaca u javnom prostoru, što, kako navode iz BNV-a, predstavlja pokušaj revizionizma i vrijeđanje dostojanstva žrtava.

Vijeće je uputilo niz zahtjeva institucijama Srbije, uključujući izmjenu Zakona o pravima boraca i civilnih žrtava rata, aktivno učešće u potrazi za posmrtnim ostacima – uključujući isušivanje jezera Perućac – te zvanično proglašenje 22. oktobra Danom sjećanja na žrtve zločina u Sjeverinu.

„Zločin u Sjeverinu nije samo pitanje prošlosti, već i ogledalo današnjeg odnosa države prema svojim građanima bošnjačke nacionalnosti“, poručuju iz BNV-a, naglašavajući da će nastaviti borbu za istinu, pravdu i dostojanstveno sjećanje.

U nastojanju da ostvare svoje pravo na reparacije, porodice ubijenih podnijele su tužbu protiv Republike Srbije zbog nesprečavanja ovog zločina i obaveze da zaštiti građane pograničnog područja u vrijeme trajanja oružanog sukoba u susjednoj BiH.

Nakon više od šest godina suđenja, njihova tužba je odbijena s obrazloženjem da ne postoji veza države Srbije i zločina koji je počinjen. I Evropski sud za ljudska prava je u februaru 2019. godine odbio da razmatra predstavku članova porodica, s obrazloženjem da se zločin dogodio prije nego što je Srbija ratifikovala Evropsku konvenciju o zaštiti ljudskih prava i osnovnih sloboda. Time su iscrpljene sve pravne instance kojima su porodice žrtava mogle da se obrate za ostvarenje svog prava na naknadu štete.

Za zločin u Sjeverinu Okružni sud u Beogradu je u julu 2005. godine osudio komandanta jedinice „Osvetnici” Milana Lukića i pripadnike te jedinice Olivera Krsmanovića i Dragutina Dragićevića na po 20 godina zatvora, a Đorđa Ševića na 15 godina zatvora.