Pljušte tužbe u vezi nasrtaja vozilom na studente: Ko je iz GU Novi Pazar dostavio snimak sa kamera za nadzor?

Gradska uprava za izvorne i povjerene poslove grada Novog Pazara zvanično tvrdi da na bilo koji način nije objavila niti dostavila trećim licima video i audio snimak na kom se vidi da je jedno vozilo, tokom noći 3. avgusta ove godine, nasrnulo na studente i građane koji su se nalazili u šatorima i na kružnom toku, tokom blokade, u centru grada.

Snimak koji prikazuje taj događaj emitovan je nekoliko dana kasnije na profilima društvenih mreža i portalima bliskim lokalnoj vlasti i Sandžačkoj demokratskoj partiji (SDP).

Objava na osobnom fb profilu ministra Huseina Memića, PrtSc

Aktuelni ministar turizma i omladine u Vladi Srbije Husein Memić je, pozivajući se na to da je ovaj sirovi snimak preuzet sa kamera Gradske uprave Novog Pazara, u objavi na svom fb profilu, pozvao sve dobronamjerne građane da pogledaju ovaj snimak i da se uvjere šta je zapravo istina o “napadu” na građane i studente.

“Podaci o ličnosti koji se prikupljaju putem kamera u vlasništvu Gradske uprave, a koje služe za video nadzor unutrašnjosti zgrade (hodnici i ulazi) koriste se isključivo za potrebe obezbjeđenja objekta. Prema evidenciji kojom raspolažemo, ti podaci nisu javno objavljivani niti dijeljeni trećim licima”, navode u odgovoru na pitanje na osnovu kog propisa, akta i/ili odluke je snimak sa kamera postavljenih na zgradi gradske uprave 6. i 7. avgusta objavljen na društvenim mrežama, Huseinu Memiću i drugim licima.

Na pitanje da li su u ovom slučaju ispoštovane odredbe Zakona o zaštiti podataka o ličnosti, te, ako jesu, na koji način, dodaju da im nije poznato na koji način i po kojem osnovu su video i audio snimci koje pominjemo u zahtjevu objavljivani ili dijeljeni trećim licima.

“Kamere za nadzor Gradske uprave za izvorne i povjerene poslove postavljene su 2008. godine, a 2013. godine su zamijenjene. Tom prilikom nisu tražene nikakve dozvole ili odobrenja od drugih organa”, pišeu odgovoru, ali se ne pruža decidan odgovor da su te kamere, ako jesu kog datuma, postavljene i puštene u funkciju snimanja uz prethodnu prijavu i dozvolu nadležnoh organa.

Lokalni organ vlasti je ovim odgovorom potvrdio da nemaju zadužena i određena lica za obradu podatala o ličnosti dobijenih sa kamera postavljenih na zgradi u ulici Stevana Nemanje broj 2, nije saopštio njihova imena i prezimena, stručnu spremi i naziv radnog mjesta, kao ni to da li su završila stručnu obuku koja se odnosi na čuvanje podataka o ličnosti.

“Lice nije određeno niti zaduženo za obradu podataka prikupljenih putem kamera za video nadzor postavljenih na zgradi Gradske uprave, kako je traženo u zahtjevu da se navedu imena i prezimena odgovornih osoba”, piše u odgovori koji je Gradska uprava za izvorne i povjerene poslove grada Novog Pazara dostavila je na zahtjev portala SNEWS za pristup informacijama od javnog značaja,

U odgovori koji se odnosi na zakonitost video nadzora i moguće ustupanje snimaka trećim licima se navodi i da je lice za zaštitu podataka o ličnosti Gradske uprave, Ivan Milanović, imenovano odlukom iz 2020. godine, te da je Povjerenik za informacije od javnog značaja o tome uredno obaviješten. Odluka je javno dostupna na zvaničnom sajtu Grada.

Uprava dalje ističe da joj nije poznato kako su snimci, koji se pominju u zahtjevu, mogli biti objavljeni ili distribuirani, te da nije imenovano lice zaduženo za obradu podataka sa nadzornih kamera.

E.M. (51) je 3. avgusta oko 3.40 sati, sa još dva muškarca koji su se nalazili u vozilu, automobilom kojim je upravljao nasrnuo na učesnike blokade, u momentu kada je veći broj građana i studenata bio na spavanju u šatorima ispred zgrade gradske uprave u Novom Pazaru.

On je uhapšen jer je bio u alkoholisanom stanju i procesuiran je za ometanje policijskih službenika u vršenju službene dužnosti.

Na društvenim mrežama objavljeno je više sadržaja u kojima se E.M. povezuje sa Sandžačkom demkokratskom partijom i Rasimom Ljajićem, a SDP je odbacila te navode.

Dva dana kasnije protiv E.M: podnešena je krivična prijava zbog sumnje da je pokušao da počini teško ubistvo. Prema riječima advokata Esada Duljevića “policija je izdvojila samo jedan segment kriminalnih radnji u ovom slučaju i zaštitila E.M. jer ga je prijavila za krivično djelo koje je na nivou prekršaja”.

U vezi ovog slučaja je već podnešeno nekoliko tužbi protiv pravnih i fizičkih lica, a studenti, njihovi roditelji i građani, kako je potvrđeno za SNEWS, razmatraju pokretanje pravnih postupaka i u vezi ovog snimka, posebno iz razloga modifikacije zvučnog zapisa.

– Kazne: Za pravna lica prekršajno do dva miliona dinara, krivično za službena lica do tri godine zatvora

Zaštita podataka o ličnosti obuhvata pravila za očuvanje privatnosti i sigurnosti informacija koje organizacije prikupljaju. U digitalnom dobu, pravilno upravljanje ličnim podacima je od presudne važnosti. General Data Protection Regulation (GDPR), koji je stupio na snagu 25. maja 2018. godine, postavlja visoke standarde za zaštitu podataka i primjenjuje se na sve organizacije, firme, kompanije koje obrađuju podatke građana EU.

U Srbiji je Zakon o zaštiti podataka o ličnosti usvojen 21. novembra 2018. godine, a počeo je da se primjenjuje 21. avgusta 2019. godine. Ovaj zakon predviđa različite kazne za pravna lica, preduzetnike i odgovorna lica u pravnim licima u slučaju kršenja propisa.

Šta mogu da učine lica čiji su podaci o ličnosti povrijeđeni?

Lice na koje se podaci odnose ima pravo da podnese pritužbu Povjereniku, ako smatra da je obrada njegovih podataka o ličnosti izvršena suprotno ZZPL-u. U tom slučaju, Povjerenik je dužan da podnosioca pritužbe obavjesti o toku postupka koji vodi, rezultatima postupka, kao i o pravu podnosioca pritužbe da pokrene sudski postupak.

Na osnovu pravila iz Zakona o zaštiti podataka o ličnosti (ZZPL), može se zaključiti da svaka obrada
podataka koja je suprotna načelima obrade predstavlja radnju ovog krivičnog djela, piše u Vodiču kroz Zakon o zaštitu podataka o ličnosti (GDPR).

Za pravna lica, maksimalna kazna za kršenje Zakona o zaštiti podataka o ličnosti može dostići 2 miliona dinara. U slučaju višestrukih prekršaja, kazna može biti povećana i do 4 miliona dinara. U praksi su zabilježeni slučajevi gdje su velike kompanije kažnjene zbog neadekvatne zaštite podataka, ali specifične visoke kazne u Srbiji još uvijek nisu objavljene.

Za odgovorna lica u pravnim licima, kazne mogu iznositi do 150.000 dinara. Ova kazna se primjenjuje na pojedince koji su direktno odgovorni za neadekvatno upravljanje podacima, kao što su menadžeri ili IT stručnjaci.

Prilikom određivanja visine novčane kazne, uzimaju se u obzir ozbiljnost i posljedice učinjenog prekršaja, priroda prekršaja, odnosno broj ljudi koji su pogođeni prekršajem, šteta koju su pretrpjeli, trajanje prekršaja, vrsta povređenih ličnih podataka, mjere preduzete radi ublažavanja nastale štete, da li je prekršaj prijavljen i drugi relevantni faktori.

Koliko ozbiljno treba shvatiti zaštitu podataka o ličnosti, postaje jasno kada uzmemo u obzir činjenicu da za njeno kršenje, Krivični zakonik predviđa i kaznu zatvora. Krivično mogu odgovarati samo fizička lica.

Nezakonitom obradom podataka o ličnosti mogu biti povrijeđeni i ugled, čast, sloboda i pravo ličnosti….Sud će odrediti visinu pretrpljene štete u skladu sa svakim pojedinačnim slučajem u zavisnosti od okolnosti. Međutim, dosadašnja sudska praksa u Evropskoj uniji pokazala je da se iznosi naknade štete mogu kretati od nekoliko stotina do više stotina hiljada eura, koliko je dosuđeno tužiocima u predmetu Gulati protiv MGN Ltd zbog hakovanja telefona poznatih ličnosti od strane poznatih magazina Daily Mirror, the Sunday Mirror i the People.

Krivični zakonik u Srbiji predviđa da, kada se radi o podacima o ličnosti koji se prikupljaju, obrađuju i koriste na osnovu zakona, a neko lice ih neovlašćeno pribavi, saopšti drugom ili upotrebi u svrhu za koju nisu namjenjeni, može se kazniti novčanom kaznom ili kaznom zatvora do jedne godine. Isto važi i za onoga ko protivno zakonu prikuplja podatke o ličnosti građana ili tako prikupljene podatke koristi.

Također, ukoliko ovo djelo učini službeno lice u vršenju službene dužnosti, prijeti mu kazna zatvora do 3 godine.

Krivični zakonik obuhvata vrlo širok spektar radnji koje se mogu podvesti pod krivično delo neovlašćenog prikupljanja ličnih podataka. Tačnije, odnosi se na svaku obradu podataka suprotnu načelima obrade, naveo je u preporuci Zunic Law (Advokatska kancelarija Žunić).

Foto: SNEWS

Medin Halilović