Rezultati istraživanja: Lokalne vlasti loše odgovorile na pandemiju COVID-19
Foto: SNews, arhiv
Bez obzira da li je riječ o građanima i građankama, mladima, predstavnicima organizacija civilnog društva, zdravstvenim radnicima koji su angažovani u državnim ustanovama koje su bile uključene u kovid sistem ili pružaocima alternativnih usluga u lokalnim zajednicama Sandžaka/južne i jugozapadne Srbije, preovlađujuća su mišljenja da odgovor institucija nije bio adekvatan, navodi se na početku zaključaka istraživanja koje je u srijedu prezentovano u Medija centru u Novom Pazaru.
U tom izvještaju, kako je istaknuto, na račun lokalnih institucija iznesen je niz primjedbi, uz izvjesne razlike između ispitanika iz južnih i onih iz opština jugozapadne Srbije (ovi drugi su primjetno kritičniji prema lokalnim institucijama).
“Ocjenjeno je da rad lokalnih samouprava i lokalnih štabova za vanredne situacije nije bio dovoljno transparentan. Da su njihove odluke, mjere i način na koji su mjere primenjivane i nadzirane bili nedovoljno efektivni. Ocenjeno je i da lokalne samouprave nisu uložile dovoljno truda da jmere koje su donijete na nacionalnom nivou dovoljno kontekstualizuju, odnosno omoguće njihovu primjenu u kontekstu lokalnih resursa, praksi, običaja, potreba”, stoji u zaključcima Izvještaja o kojem je su govorili Fahrudin Kladničanin i Teo Taraniš, ispred Akademske inicijative „Forum 10“.
Zaključuje se da rad lokalnih štabova nije bio dovoljno vidljiv.
“Sami štabovi bili su formirani tako da nisu uključili neke važne lokalne aktere, poput predstavnika civilnog društva ili etničkih manjina. Ispitanici dijele mišljenje da su nakon prvog talasa lokalne vlasti neopravdano i preterano ublažile mjere, te stvarale netačan utisak da je opasnost od pandemije prošla, kako bi omogućili sprovođenje izbora, a što je rezultiralo veoma teškim drugim talasom pandemije i krupnim problemima u suočavanju sa porastom oboljelih, pružanjem adekvatne zdravstvene zaštite i saniranjem niza različitih posljedica po stanovništvo i lokalne zajednice”, stoji u tom dokumentu uz naglasak da je informisanje koje su vršili predstavnici lokalnih vlasti i štabova ocenjeno je kao neadekvatno, kao prikrivanje težine situacije koju su građani doživljavali tokom drugog talasa.
– Dugotrajno zapostavljeni zdravstveni sistemi
Ukazuje se i da su ovi nezadovoljavajući odgovori lokalnih institucija “dodatno podrili ionako nisko povjerenje građana u institucije koje se tek delimično oporavilo prije ili na početku trećeg talasa”.
Pri ocenjivanju rada lokalnih institucija tokom pandemije, učesnici u istraživanju ukazali su na nešto bolje ocjene zdravstvenih i obrazovnih ustanova, te policije i vojske u prvom talasu, nego što su ocjenili lokalne vlasti i štabove.
Ipak, podvlači se u izvještaju, analizom njihovih narativa, ustanovljeno je da je pozitivno ocjenjivanje zdravstva uglavnom posljedica priznanja koja se upućuju zdravstvenim radnicima, dok je zdravstveni sistem kritikovan zbog nedostatka opreme, slabe infrastrukture, loše organizacije, procedura prijema, liječenja i upućivanja u druge zdravstvene centre.
Predstavnici Akademske inicijative “Forum 10”, Teo Taraniš (L) i Fahrudin Kladničanin (D) tokom predstavljanja izvještaja u Medija centru (Foto: SNews)
“Svjedočanstva ukazuju na vrlo nepovoljne uslove u kojima su radili zdravstveni radnici, uključujući nedostatak zaštitine opreme, velika opterećenja, nedostatak medicinske opreme neophodne za adekvatan tretman oboljelih, ili za njihovo upućivanje u veće zdravstvene centre, nedostatak iskustva i obuke za date poslove koji nisu pripadali opusu njihove stručnosti, a koje su morali obavljati bez ikakve obuke, a sve to uz skromni finansijski dodatak na zaradu”, zaključak je prezentovanoh rezultat istražvanja.
Foto: SNews, arhiv
Dodaje se da razloge za slabosti lokalnih zdravstvenih ustanova ispitanici vide u dugotrajnom zapostavljanju zdravstvenog sistema, odsustvu efektivnih reformi, zapostavljanju kadrova.
– Obrazovne ustanove, vojska i policija pozitvno ocjenjene
Kada su u pitanju druge lokalne institucije, ocjenjeno je da su u prvom talasu značajnu ulogu odigrale policija (u kontroli mjera samoizolacije, restrikcije u kretanju) i vojska (koja je pomogla svojim medicinskim kadrovima i aktivnostima dezinfekcije, zoniranja).
Foto: SNews, arhiv
Obrazovne ustanove su povoljno ocjenjene, mada su bila istaknuta i mišljenja da način na koji je nastava održavana, posebno kada su uslovi bili obilježeni velikom zabrinutošću za zdravlje ili oboljevanjem stanovništva, efekti takvog obrazovanja su ostali minimalni, te djeca nisu dovoljno naučila gradivo.
Ustanove socijalne zaštite nisu povoljno ocjenjene. Ispitanici smatraju da je trebalo da centri za socijalni rad imaju aktivniju ulogu u zaštiti siromašnih stanovnika, kako u njihovom finansijskom i materijalnom zbrinjavanju, tako i u podršci u pristupu zdravstvenoj zaštiti.
– U vrtlogu epidemije i lavirintu institucija
Konstatira se da su se građani u datim uslovima našli u vrtlogu epidemije i lavirintu institucija.
Učesnici u istraživanju prenijeli su svoja iskustva suočavanja sa pandemijom i naveli brojne primjere neadekvatne zaštite u lokalnoj mreži institucija.
“Posljedice takvog stanja bile su ne samo visoke stope oboljevanja, smrtnosti obolelog lokalnog stanovništva, već i psihološke, ekonomske, socijalne posledice, a jedna od njih je i urušeno povjerenje u lokalne institucije. Sa druge strane, pozitivna posljedica bio je povećani aktivizam građana koji su, uz organizacije civilnog društva, preduzeli različite akcije samoorganizovanja kako bi nadomestili neefikasan rad institucija. Organizovane su mreže kojima su se širile informacije, prikupljana je pomoć, iskazivani su različiti oblici solidarnosti”, podvlači se u rezimeu predstavljenog istraživanja.
Navodi se i da su alternativni pružaoci usluga (NVO i građanski sektor) u datim lokalnim sredinama odigrali važnu ulogu.
“Oni su stavili na raspolaganje svoje kadrove, a organizovali su i prikupljanje sredstava za nabavku nedostajuće medicinske opreme i lekova. Organizacije civilnog društva imale su važnu ulogu u odgovoru na pandemiju: organizovale su različite vrste podrške lokalnim institucijama (nabavka opreme, sredstava), građanima (materijalna pomoć), predstavljale su važan izvor informacija građanima i pomagale da se spontane inicijative samoorganizovanih građana uspješno sprovedu kada je bilo potrebno obezbjediti određeni organizacioni okvir. Jedna od važnijih uloga OCD bio je nadzor nad radom institucija i pritisak da institucije postupaju u skladu sa svojim mandatima i standardima, te da se obezbjedi transparentni rad institucija”, stoji u izvještaju Grupe za razvojnu inicijativu (SeConS) iz Beograda, a izdat od strane Akademske inicijative “Forum 10” iz Novog Pazara.
Predstavnici OCD su, preme ovom istraživanju, ukazali na relativno slabu saradnju sa lokalnim vlastima, prije svega usljed nespremnosti lokalnih vlasti da ih aktivno uključe u aktivnosti vezane za pandemiju, ali i zbog ustezanja pojedinih OCD da se uključe u inicijative koje su imale funkciju predizbornih kampanja.
– Zbog nepovjerenjau instititucije nepovjerenje u medije
U odeljku koji se tiče uloge medija se ističe da su, u nastojanju da budu što bolje informisani, građani koristili veoma različite vrste medija, od tradicionalnih, uz posebno istaknut značaj lokalnih televizija, preko portala, zvaničnih internet strana lokalnih i nacionalnih institucija, do društvenih mreža, Viber i sličnih grupa i neformalnih komunikacija „od usta do usta“ koje su imale poseban značaj u toku drugog talasa pandemije kada su institucije i mediji prenosili informacije koje su značajno odudarale od onog što su građani imali prilike
neposredno vide i dožive.
Niže povjerenje u medije bilo je uslovljeno prije svega nepovjerenjem u institucije čije su informacije mediji objavljivali.
Foto: SNews, arhiv
Učesnici u istraživanju iskazali su mišljenje da su najvažniji razlozi zbog kojih je odgovor institucija bio nezadovoljavajući, a povjerenje građana u institucije nisko, stavljanje ličnih interesa iznad opšte dobrobiti, stavljanje političkih interesa iznad zdravstvenih, neodgovornost nadležnih, neznanje i odsustvo sposobnosti za organizaciju, te odsustvo prave primene odluka, puko zadovoljavanje forme.
Izvještaj je nastao kao rezultat istraživanja čiji je cilj sagledavanje problema i izazova za posmatrane multietničke regione koji su prouzrokovani ili dodatno pojačani usljed pandemije, kao i analiza i ocjena institucionalnog i šireg društvenog odgovora na njih, sa posebnim fokusom na prvi i drugi talas pandemije.
Foto: SNews, arhiv
Izveštaj istraživanja donosi i percepcije različitih aktera na lokalnom nivou – građana, organizacija civilnog društva, zdravstvenih radnika, predstavnika lokalnih kriznih štabova i alternativnih pružalaca usluga, o odgovoru institucija na pandemiju, kapacitetima institucija i specifičnim uslovima u pogledu lokalne socioekonomske i političke situacije koje su se odrazile na mogućnosti institucija da pruže efikasan i efektivan odgovor na pandemiju i omoguće adekvatnu zaštitu i podršku građanima.
Istraživanje je za potrebe i u saradnji sa Akademskom inicijativom „Forum 10“ u periodu od oktobra 2020. do januara 2021. godine sproveo SeConS – grupa za razvojnu inicijativu i geografski posmatrano, istraživanje je sprovedeno na uzorku od 37 ispitanika iz 8 gradova/opština u regionima Sandžaka/jugozapadne Srbije, obuhvatajući gradove/opštine Novi Pazar, Tutin, Sjenica, Prijepolje, Priboj i Nova Varoš, i juga Srbije, obuhvatajući opštine Bujanovac i Preševo..
Istraživanje je sprovedeno u okviru projekta „Regionalna inicijativa mladih za integraciju: aktivizam mladih i izazovi za multietničke zajednice u post-covid periodu” koji Akademska inicijativa „Forum 10“ realizuje uz podršku Fondacije za otvorenu društvo, Srbija.
Najnoviji komentari