Uoči 32. godišnjice zločina u Štrpcima: Državni organi Srbije do danas ništa nisu učinili na otkrivanju i kažnjavanju zločinaca

Uoči 32. godišnjice od otmice u Štrpcima kod Rudog i ubistva nedužnih ljudi SDA Sandžaka je ukazala da na sprječavanju tog zločina nije ništa učinjeno od strane državnih organa Republike Srbije, iako je bilo moguće, a nakon toga ništa konkretno nije učinjeno na otkrivanju i kažnjavanju zločinaca sve do danas.

“Bošnjaci u Srbiji su tokom devedesetih godina bili žrtve organizovanog državnog terora čemu svjedoči i činjenica da još uvijek nisu pronađeni posmrtni ostaci svih otetih iz voza 671 a pitanje rješavanja statusa porodica otetih i ubijenih te adekvatno kažnjavanje zločinaca još uvijek ostaje otvoreno. Ni nakon 32 godine od ovog zločina, nadležni državni organi Republike Srbije nisu ništa učinili da povrate povjerenje Bošnjaka u državu”, saopšteno je iz SDA Sandžaka.

Kako se ocjenjuje pripadnost drugoj vjeri i nacionalnosti bio je jedini motiv tadašnjim srpskim oružanim snagama da bi oduzele pravo na život nevinim ljudima.

Tužilaštvo BiH je u decembru 2019. godine podiglo optužnicu protiv Lukića koja ga tereti za zločine nad putnicima otetim u februaru 1993. na stanici Štrpci (općina Rudo). Tada je saopćeno da su nakon ispitivanja Lukića, u svojstvu osumnjičenog koji se nalazi na izdržavanju kazne izrečene u Sudu u Haagu, ispunjeni posljednji procesni uvjeti za podizanje optužnice.
Sud BiH optužnicu je potvrdio početkom januara 2020. godine, a on je odbio prihvatiti dokumente Državnog suda.
Od februara 2014. godine, Lukić doživotnu kaznu izdržava u Estoniji. (Klix)

Iz voza 671 prije 32 godine, 27. februara 1993. godine u mjestu Štrpci oteti su i ubijeni putnici koji su putovali na relaciji Beograd-Bar i to 18 Bošnjaka, 1 Hrvat i 1 putnik nepoznatog identiteta.

Žrtve zločina u Štrpcima su: Esad Kapetanović, Iljaz Ličina, Fehim Bakija, Šećo Softić, Rifat Husović, Halil Zupčević, Senad Đečević, Jusuf Rastoder, Ismet Babačić, Tomo Buzov, Adem Alomerović, Muhedin Hanić, Safet Preljević, Džafer Topuzović, Rasim Ćorić, Fikret Memović, Fevzija Zeković, Nijazim Kajević, Zvjezdan Zuličić i jedno nepoznato lice. Najstarija žrtva je imala 59, a najmlađa samo 16 godina.

Do danas su pronađeni posmrtni ostaci samo četiri žrtve. Tijelo Halila Zupčevića je pronađeno krajem 2009. godine, a ostaci Rasima Ćorića, Jusufa Rastodera i Iljaza Ličine pronađeni su u jezeru Perućac 2010. godine.

Porodicama žrtava, većinom državljanima Srbije, ne priznaje se status civilnih žrtava rata u Republici Srbiji, koji bi im omogućio priznanje patnji koje su pretrpeli i skromnu materijalnu podršku. Razlog tome su diskriminatorne odredbe Zakona o boračko-invalidskoj zaštiti na koje dugi niz godina ukazuju žrtve i njihova udruženja, FHP i druge nevladine organizacije.

Za zločin u Štrpcima pred sudovima u regionu pravnosnažno je osuđeno 10 lica, dok je postupak koji je od 2019. vođen pred Višim sudom u Beogradu protiv prvobitnih petoro, a potom – nakon smrti Ljubiše Vasiljevića 2021. godine – četvoro optuženih odlukom Apelacionog suda u Beogradu prije dvije godine vraćen na početak.

Organizacije za zaštitu ljudskih prava ukazuju da nijedan postupak nije vođen protiv predstavnika vojske, policije i civilne vlasti u Srbiji koji nisu spriječili otmicu civila iz voza, iako su bili obavješteni o planiranoj akciji.

Krajem oktobra 2023. godine, Apelacioni sud u Beogradu je ukinuo prvostepenu presudu kojom su Gojko Lukić, Duško Vasiljević i Jovan Lipovac osuđeni na kazne zatvora od 10 godina, a Dragana Đekić na petogodišnju zatvorsku kaznu zbog zločina u Štrpcima – i predmet vratio na ponovno postupanje. Razlozi za ukidanje prvostepene presude, po nalazima Apelacionog suda, uključuju propust prvostepenog suda da odluči o prijedlozima odbrane o ispitivanju svjedoka, što ukazuje da postupak nije vođen savjesno i s dužnom pažnjom, jer u protivnom ne bi moglo da se desi da sud ne donese nikakvu odluku, ni pozitivnu ni negativnu.

Pred sudovima u Crnoj Gori i Bosni i Hercegovini je za zločin u Štrpcima osuđeno je 10 lica. Nebojša Ranisavljević, komandir voda „Skakavac“ Interventne čete Višegradske lake pješadijske brigade VRS, osuđen je pravnosnažno presudom Vrhovnog suda Crne Gore 2003. godine na kaznu zatvora od 15 godina. Mićo Jovičić, pripadnik Višegradske brigade VRS, pred Sudom BiH je priznao krivicu 2016. godine i osuđen je na petogodišnju zatvorsku kaznu. U avgustu 2023. godine, Apelaciono vijeće Suda BiH potvrdilo je prvostepenu presudu kojom su Obrad i Novak Poluga, Petko Inđić, Radojica Ristić, Dragan Šekarić, Oliver Krsmanović i Miodrag Mitrašinović, pripadnici Druge podrinjske lake pješadijske brigade Višegrad, osuđeni na po 13 godina zatvora. U oktobru 2023. godine, Apelaciono vijeće Suda BiH potvrdilo je prvostepenu presudu kojom je Boban Inđić, komandir Interventne čete Višegradske brigade, osuđen na 15 godina zatvora.

Lokalna samouprava u Prijepolju je u nasleju Šatampov podigla 2009. godine spomen-obilježje posvećeno devetorici ubijenih iz Prijepolja. Godine 2016, Opština Novi Beograd postavila je spomen-ploču jednoj od žrtava, Tomi Buzovu, na zgradi u Ulici Milutina Milankovića u kojoj je živio, bez navođenja okolnosti u kojima je stradao. Tu spomen-ploču su krajem decembra 2022. skinula nepoznata lica, ali ona je na inicijativu susjeda vraćena na zgradu u aprilu 2023. godine.

Žrtve ovog zločina, kao i druge nesrpske žrtve oružanih sukoba devedesetih godina, ostaju nevidljive u praksama memorijalizacije na državnom nivou.

Opština Prijepolje na Dan sjećanja otetih u Štrpcina kao i prethodnih godina organizira prijem porodica žrtava, polaganje cvijeća na spomen obeležje u Šaramovu,• Obraćanje zvaničnika. i Pozivamo građane da prisustvuju obilležavanju Dana sjećanja.

M.H.